Zuwentse praot N

Zuwentse waorde en oetdrukkingen

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
ZuwentsBetekenis
NACH, NACHT“’s Nachens” – ’s nachts. “Zo zeek was e dat e ’s nachens neet kon slaopen”.
NACH-OELE, NACHTOELEnachtbraker. “Nach-oele da’j bunt; ’t is al haoste weer lech en i-j bunt nog neet naor berre”.
NACHSCHA, NACHTSCHAzwarte nachtschade (Solanum nigrum). “De baezen van de nachscha bunt gifteg.”
NAEGELEN“Der an kommen naegelen” – hard aan komen lopen. “Hee kwam der annaegelen en wi-j fot!”.
NAEGELHOLTrunderrookvlees.
NAEJRINKsoort vingerhoed die van boven open is. “Grotmoder is den naejrink kwiet”.
NAEREGijverig. “Hee was zo naereg an ’t boesken too sloog e zich met ’t hiepken in de bene”.
NAEREKENherkauwen. “Oze koo lig rösteg te naereken”.
NAFFELdwarsdrijver. “Dén naffel kan ‘k neet löchten of zeen”.
NAODnaad (in kleding). “‘Mot ik ow ’s ne ni-jen naod kniepen?’, zeien ze vrogger wel tegen jonge leu en dan nammen ze de piepe van de bokse met ’t vel der bi-j en dan kneppen ze der effen luk hard in”.
NAODERENvorderen, in beslag nemen. “In oorlogstied wodt ter van alles enaoderd”.
NAO-DRAEGEN“Der ene ’t gat motten nao-draegen” – alles voor iemand in orde moeten maken. “I-j mot Nolle altied ’t gat naodraegen, anders kump ter niks van terechte”.
NÄÖLEN“Zitten te näölen” , zaniken, zeuren
NÄÖLE-PETERDe näöle-peters” – de Carnavalsvereniging van Lievelde.
NAONACHnanacht. “Veur vief uur in den naonach kon e toch neet in Lechtenvoorde waezen”.
NAOSZAKbroekzak. “Stop owwe knippe toch in den naoszak”. Kiek bi-j: tasse, tuk.
NARREKENzeuren, vervelend doen. “Zit neet zo te narreken
NEBBE1) snavel. 2) “Hol i-j de nebbe ‘s”. Kiek bi-j: snebbe.
NEENDEUREKiek bi-j: nindeure.
NEISTERnaaister. “De neister kump vanmeddag; ik kan ow dus neet in de kamer hemm”.
NENSniet eens. “Willem kon nens meer staon”. Kiek bi-j: ens.
NEUGENuitnodigen. “Wi’j bier? Mo’j maor kriegen; laot ow neet neugen”.
NEUGERelk der twee jongemannen die samen de gasten voor een bruiloft uitnodigen. Kiek bi-j: brugemsknech, koezenslöpper.
NEURENBEDDE(bij een koe) vet rond de nieren. “De nieren zit in ’t neurenbedde”.
NEWWELEN(gezegd van een paard) knabbelen. “’t Peerd newwelt geerne op de stange”.
NIEDEGfel, vinnig. “’n Niedeg keerltjen”.
NIEDS1) “Argens nieds op waezen” – ergens heel erg op gesteld zijn. “Hee is nieds op dat schilderi-jken; hee dut alles um ’t te kriegene”. 2) “Nieds warken” – duchtig aan het werk zijn.
NIENDEUREKiek bi-j: nindeure.
NIEREvogelmuur (Steltaria media).
NI-JJOOR“Ni-jjoor afwinnen” – iemand het eerst gelukkig nieuwjaar toewensen. “Ik heb ow ni-jjoor af-ewonnene!”.
NI-JJOORSDAG1 januari.
NI-JJOORSVEZIETEfeestelijke bijeenkomst van familie of buurtgenoten ter gelegenheid van het nieuwe jaar.
NINDEUREgrote deeldeur in het bedrijfsgedeelte van het boerenhuis. “Doo de nindeure los en haal den milder der is effen uut; ze komt ter an met ’n voor heuj”. Kiek bi-j: neendeure, niendeure.
Nl-JS’GEREG“Zo ni-jsgereg as ne henne met ne glazen gat waezen” – heel erg nieuwsgierig zijn. Kiek bi-j: oppassend.
NOBES“Neet völle nobes waezen” – niet veel soeps zijn. “Appele genog; maor ’t is neet völle nobes”. Kiek bi-j: sops.
NOFFELsufferd. “Da’s ne groten noffel; door hadden ze ne boeske meer onder motten verstokken”. Kiek bi-j: oelenwapper.
NOFFELEGdom, dwaas. “Hol ow neet zo noffeleg; i-j wet wal better”. “Noffeleg bunt de Grolsen neet”.
NÖFFELENniet opletten, suffen. “Wat zit dén door te nöffelen! Hee venömp nens wat ter ezeg wodt”.
NOKS1) “Ne noksen draej” – een plotselinge bocht in de weg. 2) “Ne noksen keer!” -een stugge, onvriendelijke man. 3) “’n Noks zeggen” – een grove uitspraak. “Dat vin ik maor ’n noks zeggen van ow”.
NÖMMERAG“’s Nömmerags”- in de (na)middag. “’s Nömmerags um twee uur wodden de schossteen van ’t fabriek op-eblaozene”.
NOODRIEPE1) overrijp. “De peern wordt noodriepe a’w ze neet gauw plukt”. 2) “‘At ze noodriepe bunt, valt ze van de beume’, zeg i-j um an te geven dat de meeste vrouwleu at ze de darteg veurbi-j bunt heel geerne etrouwd wilt waenn”.
NOORDERSTOFfijn zand, meegevoerd door de noordenwind. “‘Noorderstof breg zunne in den hof’, zeg i-j um an te geven dat ter met noordenwind vake zunnu is”.
NORF1) klein, misvormd exemplaar. “Nörve van appele”. 2) nurkse man.
NOSSELDOOKzakdoek. “I-j verleest owwen nosseldook
NOSTEREGslecht gehumeurd, mopperig. “Ne nosteregen keerl”.
NOSTEREN[uutspr: nostan] mopperen. “Hee vleukt en nostert godsbarmelek”.
NOSTERPOTaartsmopperaar. “Is ’t weer neet good, nosterpot?”.
NOTJEN“Met mekare notjen” – elkaar kritiseren, elkaar plagen. “Wat bu’j toch altied an ’t notjen met mekare”.
NÖTTE1) noot. 2) “Ne olde nötte” – een vervelende, drammerige, oude vrouw. “Ik magge neet meer lusteren noor dee olde nötte”.
NÖTTENBOOMnotenboom. “Nog ene kere zonne boezewind en dan kon onzen nöttenboom wal ’s dale gaon”.
NUMMES[Harv.] niemand. “In vrogger eeuwen gebroekten ze woorde, dee-t no nummes meer versteet”.
NUREN[uutspr.: nu-an] (gezegd van een koe) een zwellende uier krijgen in de draagtijd. “De koo dee nuurt al vlot; dee wodt gauw melk”.
NUS, NUST(vogel)nest. “’n Kieftennus met veer eiere kö’j better laoten liggen, want dee könt vebrod waenn”. 2) “’t Nus lig onder den boom” – de verkering is uit.
NUSSELENnestelen. “De veugele nusselt al weer”.
NUSTEKOTjongste kind. “En dit is oos nustekot; kik e neet kregel?”.