| Zuwents | Betekenis |
| FAELEN | 1) “Dén faelt wat” – hem mankeert wat, hij heeft iets. 2) “Wat faelt ter an?” -Wat is er fout? Wat hapert er aan? 3) schelen; ontbreken. “Der faelen maor weineg an of hee had ’t maeken onder de fietse ehad”. |
| FE’DUSIE | vertrouwen. “Daor heb ik geen fedusie in”. |
| FEL | “Argens fel op waezen” – ergens gek op zijn. “Stipvet met zwartbrood, door is vader fel op”. |
| Fi’AT | flink, kwiek, gezond. “Hee is nog zonnen fiatte keerl met zien 80 joor”. |
| FIEMELEN | prutsen; niet doeltreffend bezig zijn. “Wat stao’j door toch in ’t duuster te fiemelen; doo de lampe ’s an”. |
| FIEN | 1) “Fiene vruchten” – gewassen die in de moestuin verbouwd worden. “Hoo staot de fiene vruchten der bi-j?”. 2) “Fientjes” – op een gemene manier. “Hee veulden mi-j fientjes in de mouwe, maor ik waogden neet te schreeuwen van piene”. 3) “’n Fienen” – a) een kieskauw. “Hee is zonnen fienen met ’t etten”. b) iemand die gereformeerd of orthodox hervormd is. “Roomsen en Fienen”. |
| FIETJEN | (gezegd van ronddraaiende voorwerpen) piepen. “De fietse fietjet zo; kiek i-j der is effen nao”. |
| FIETJENNE | kleinzerige vrouw. “Dee fietjenne; dee hef altied wat”. Kiek bi-j: kwaakkonte, kwake, piepkonte. |
| FIETSE | 1) fiets. “Wat ’n old rabat van ne fietse”. 2) “‘Op ne olde fietse kö’j good leren fietsen’, zeg i-j a’j ervaring hoge anslaot”. Kiek bi-j: kachele; verg.: wege. |
| FINTEN | [Harv.] kunsten, grillen. I-j altied met owwe finten”. |
| FITFOT | [Zie.] slechte eter. “An taofele is ’t ne fitfot”. Kiek bi-j: zewwel, zuwwel. |
| FITFOTTERI-JE | gezeur. “Schei uut met dee fitfotteri-je”. |
| FITSE | klein beetje. 1) “’n Fitsken suker”. 2) “Gin fitse” – niets. “Door is geen fitse van woor”. |
| FITTERKLAOS. | kieskeurige man (met het eten). “Fitterkläöze en fitterkuntjes kö’w neet gebroeken an taofele”. Verg.: fitterkonte. |
| FITTERKONTE | kieskeurige vrouw. Verg.: fitterklaos. |
| FLADDERSCHETEN | “In 1874 wodn der in Lechtenvoorde nog an fladderscheten edaone. Doorbi-j mossen ze dan ronddraejende, ronde schieven dee op latten van verschillende lengte vaste zaten in ’n bepaolde volgorde probeern te raken”. |
| FLAKKEN | [Zie.] fladderen. Kiek bi-j: flakkeren, flaskeren. |
| FLAKKEREN | fladderen. “De vöggels flakkert met de vleugels”. Kiek bi-j: flakken, flaskeren. |
| FLANKERD | lummel, kwajongen. “Johan is ne flankerd van ne jonge; geef nor alle karmissen hen en krig zien mäöltjen smeer wal”. |
| FLAPKEN | [Zie.] flapperen. “De wasse flapket an den dreugdraod”. |
| FLASKEREN | [uutspr.: flaskan] (gezegd van vogels) fladderen. “De hoondere staoven oet den korf en flaskerden aoveral hen”. Kiek bi-j: flakken, flakkeren. |
| FLATSE | een flinke straal. “Hee kreeg ne flatse in ’t gezichte”. |
| FLESKE | fles. “Hee haalden zich ne fleske brandewien”. |
| FLETTERBUSSE | proppeschieter. “Ne goeie fletterbusse hef ne holten stelle met ne kwas”. |
| FLETTERBUSSENHOLT | vlier (Sambucus). “’t Bast hier van fletterbussenholt”. |
| FLIKFLOOIEN | vleien. “Steureg steet e um ow hen te flikflooien; hee mot zeker weer geld hemm”. |
| FLIKFLOOIER | vleier. Kiek bi-j: gatlekker. |
| FLINTE | geweer. “De oppassers hebt ‘m de flipte af-enommene; noo zal e ’t streupen wal laoten motten”. |
| FLITSEBAOGE | boog. “A’j scheten wilt met ne flitsebaoge, he’j ok ne piele neudig Kiek bi-j: schetebaoge; verg.: beuger, staonder. |
| ‘FLOKKEREN | 1) onregelmatig licht geven. “De lampe flokkert”. 2) (gezegd van vrouwen) zodanig bewegen dat de rokken plotseling omhooggaan. “Hanna was zo an ’t dansen; ze flokkeren aover de bane”. |
| FLORI’BOS | “In den floribos” – in de rommel. “Bu’j dén breef kwiet? Dan zal e wal in den floribos terechte ekommen waezen”. |
| FLUITJESHOLT | lijsterbes (Sorbus aucuparia). “Mien vare maken veur mi-j ieder veurjoor ’n fluitjen van fluitjesholt”. |
| FLUTE | “Ne dolle flute van ne deerne” – een meisje dat zich vreemd gedraagt. |
| FODDEKEN, FORREKEN | met trippelpasjes Iepen. “Zee ‘m toch `ns achter de hoondere an forreken”. Kiek bi-j: pladdeken, poddeken, porreken. |
| FOEDELEN | bedriegen; vals spelen. “Ik kate neet meer met ow; i-j foedelt”. |
| FOEKE | 1) vouw, kreukel. “Owwe bokse is ene foeke”. 2) “In ene foeke bi-j mekare” -op een rommelige hoop. “I-j hebt alles in ene foeke bi-j mekare edrukt”. Kiek bi-j: vole. 3) slordige vrouw, slons. “Jannäöken is zonne olde foeke”. |
| FOEKEN | 1) (gezegd van een kledingstuk) in de naden trekken. “Dén jas zit neet good; hee foekt baoven-an in de scholders”. 2) “An-ene foeken” – (onderdelen van een kledingstuk) slordig in elkaar zetten. “Dee kan niks van naejen; ze hef alles an-ene efoekt”. 3) “In mekare efoekt” – verkreukeld. “Zienen jas was helemaole in mekare efoekt”. |
| FOEKEPOT | “Met veslaovend gaot de kindsre de huze langes met den foekepot; ze zingt dan: ‘Foekepotteri-j, foekepotteri-j; geef mi-j ’n centjen dan gao’k veurbi-j; ‘k hebbe al zo lange met de foekepot ecopen; ‘k heb gin geld um brood te kopen; foekepotteri-j, foekepotteri-j; geef mi-j ’n centjen dan gao’k veurbi-j'”. |
| FOEKEREG | kreukelig, met plooien. “A’j ’t kleed ene kere draegt, is ’t al foekereg”. “Hee is old, hee wordt zo foekereg in ’t gezichte”. |
| FOEKEVEL | gerimpelde huid. “’t Is zo’n fuupken en ’t gezichte is baar foekevel”. |
| FOEL | (m.b.t. vee) nageboorte. “As ’t foel neet kommen wil, blif de koo an ’t foel staan”. |
| FOEMELDERI-JE | bedrog. “’t Is ene foemelderi-je”. |
| FOEPE | claxon. “Hee toetten met de foepe en door kwam e ansoezen” |
| FOEPEREG | bang, angstig. “H maakt ow foepereg umme niks”. |
| FOEPTOLLE | houten tol |
| FOEZEL | jenever. “Is ter nog foezel in de kruker. |
| FÖGGELERD | [uutspr.: föggelad] knutselaar. |
| FOJ | (uitroep van afkering) foei. “Foj, Jan; hoo köj ow noo toch zo laoten gaon”. |
| FOKKEFAKKEN | [Zie.] (als een eend) waggelen. “De enden fokkefakt de weg aover, den graven in”. |
| FORRIES | 1) ernstige ziekte, attaque. “Hee hef al is ne forries ehad”. 2) blunder. “Hee hef ne forries emaakt”. |
| FÖSKE | [Zie.] dikke vrouw. “Dee fiiske kan der anders ok aardeg met doon” (= die vrouw is ook behoorlijk dik). |
| FOSSEL | kleine hoeveelheid. “Ne fossel heuj”. |
| FOSSELEN | 1) tastend zoeken. “Hee zat egaal onder ere ntikke te fosselen”. 2) prutsen. “Wat bun i-j toch an ’t fosselen; kö’j ’t deusken dan neet good dichtekriegen?”. Kiek bi-j: froemelen. |
| FOSSELKUNTJEN | treuzel. “Ze krig ’t wark neet uut de hande; ’t is zon fosselkuntjen”. |
| FOSSELWARK | klein karweitje; lichte bezigheid. “’t Is wal fosselwark, maor ’t schöt niks op” |
| FOTFALDERI-JE | onhandigheid. “Dee fotfalderi-je en tuntelegheid hef e van zien vader”. Kiek bi-j: tuntelegheid. |
| FRECH | brutaal. “’n Frechen hond” (= een brutale vlerk). |
| FRIS (bnw) | 1) fris. “’t Is fris a’j buten komt”. 2) nieuw, schoon. “Hanna dut zich ne frissen scholdook väör”. 3) vers. “Fris brood”. Kiek bi-j: frisk. 4) “‘Nao dissen ne frissen’, zeg i-j a’j nog ’n glaesken wilt”. |
| FRIS (znw.) | gebakken long, hart en luchtpijp (van een varken). “Wil hebt pas eslacht en no krie’w fris”. |
| FRISK | [Vra.] fris. Kiek bi-j: fris. |
| FROEMELEN | prutsen. “Wat zit i-j door toch in den hook te froemelen!”. Kiek bi-j: fosselen. |
| FROESELEN | stoeien; ravotten. “Lig neet zo te froeselen in den hook; wi-j könt mekare kwelke verstaon”. Kiek bi-j: buizen, dawwelen, ramenten. |
| FUSKEN | “’n Fusken grös” – een bosje gras. “Met ’n fusken dreug grös kö’j gauw ‘n veurken maken”. Kiek bi-j: wisken. |
| FUTER | fopspeen. “Lank den kleinen den futer; dalek is e weer ontevraene” |
| FUUKSKEN | Klein oud vrouwtje. “t Olde mense wodt hoo langer hoo kleiner; ’t een ’n fuuksken ewordene” Kiek bi-j: fuupken, krömmelken. |
| FUUPKEN | 1) badmintonshuttle. “Hee slöt ’t fuupken in ’t net”. 2) tol. “Uut ’n half naejgoornkklösken kö’j hendeg ’n fuupken maken”. Kiek bi-j: houwkloot, vodde. 3) fopspeen. “Geef den kleinen zien fuupken maor”. 4) heel klein vrouwtje. Kiek bi-j: fuuksken, krömmelken. 4) [Zie] gummieknoopje (van b.v. de jarretel) “Ik bun mien fuupken van den jarretel kwiet” |
| FUUTKEN | [Vra] fluiten. “Heur de kramsveugele ’s fuutken in den singel” |
