Zuwents | Betekenis |
NACH, NACHT | “’s Nachens” – ’s nachts. “Zo zeek was e dat e ’s nachens neet kon slaopen”. |
NACH-OELE, NACHTOELE | nachtbraker. “Nach-oele da’j bunt; ’t is al haoste weer lech en i-j bunt nog neet naor berre”. |
NACHSCHA, NACHTSCHA | zwarte nachtschade (Solanum nigrum). “De baezen van de nachscha bunt gifteg.” |
NAEGELEN | “Der an kommen naegelen” – hard aan komen lopen. “Hee kwam der annaegelen en wi-j fot!”. |
NAEGELHOLT | runderrookvlees. |
NAEJRINK | soort vingerhoed die van boven open is. “Grotmoder is den naejrink kwiet”. |
NAEREG | ijverig. “Hee was zo naereg an ’t boesken too sloog e zich met ’t hiepken in de bene”. |
NAEREKEN | herkauwen. “Oze koo lig rösteg te naereken”. |
NAFFEL | dwarsdrijver. “Dén naffel kan ‘k neet löchten of zeen”. |
NAOD | naad (in kleding). “‘Mot ik ow ’s ne ni-jen naod kniepen?’, zeien ze vrogger wel tegen jonge leu en dan nammen ze de piepe van de bokse met ’t vel der bi-j en dan kneppen ze der effen luk hard in”. |
NAODEREN | vorderen, in beslag nemen. “In oorlogstied wodt ter van alles enaoderd”. |
NAO-DRAEGEN | “Der ene ’t gat motten nao-draegen” – alles voor iemand in orde moeten maken. “I-j mot Nolle altied ’t gat naodraegen, anders kump ter niks van terechte”. |
NÄÖLEN | “Zitten te näölen” , zaniken, zeuren |
NÄÖLE-PETER | De näöle-peters” – de Carnavalsvereniging van Lievelde. |
NAONACH | nanacht. “Veur vief uur in den naonach kon e toch neet in Lechtenvoorde waezen”. |
NAOSZAK | broekzak. “Stop owwe knippe toch in den naoszak”. Kiek bi-j: tasse, tuk. |
NARREKEN | zeuren, vervelend doen. “Zit neet zo te narreken |
NEBBE | 1) snavel. 2) “Hol i-j de nebbe ‘s”. Kiek bi-j: snebbe. |
NEENDEURE | Kiek bi-j: nindeure. |
NEISTER | naaister. “De neister kump vanmeddag; ik kan ow dus neet in de kamer hemm”. |
NENS | niet eens. “Willem kon nens meer staon”. Kiek bi-j: ens. |
NEUGEN | uitnodigen. “Wi’j bier? Mo’j maor kriegen; laot ow neet neugen”. |
NEUGER | elk der twee jongemannen die samen de gasten voor een bruiloft uitnodigen. Kiek bi-j: brugemsknech, koezenslöpper. |
NEURENBEDDE | (bij een koe) vet rond de nieren. “De nieren zit in ’t neurenbedde”. |
NEWWELEN | (gezegd van een paard) knabbelen. “’t Peerd newwelt geerne op de stange”. |
NIEDEG | fel, vinnig. “’n Niedeg keerltjen”. |
NIEDS | 1) “Argens nieds op waezen” – ergens heel erg op gesteld zijn. “Hee is nieds op dat schilderi-jken; hee dut alles um ’t te kriegene”. 2) “Nieds warken” – duchtig aan het werk zijn. |
NIENDEURE | Kiek bi-j: nindeure. |
NIERE | vogelmuur (Steltaria media). |
NI-JJOOR | “Ni-jjoor afwinnen” – iemand het eerst gelukkig nieuwjaar toewensen. “Ik heb ow ni-jjoor af-ewonnene!”. |
NI-JJOORSDAG | 1 januari. |
NI-JJOORSVEZIETE | feestelijke bijeenkomst van familie of buurtgenoten ter gelegenheid van het nieuwe jaar. |
NINDEURE | grote deeldeur in het bedrijfsgedeelte van het boerenhuis. “Doo de nindeure los en haal den milder der is effen uut; ze komt ter an met ’n voor heuj”. Kiek bi-j: neendeure, niendeure. |
Nl-JS’GEREG | “Zo ni-jsgereg as ne henne met ne glazen gat waezen” – heel erg nieuwsgierig zijn. Kiek bi-j: oppassend. |
NOBES | “Neet völle nobes waezen” – niet veel soeps zijn. “Appele genog; maor ’t is neet völle nobes”. Kiek bi-j: sops. |
NOFFEL | sufferd. “Da’s ne groten noffel; door hadden ze ne boeske meer onder motten verstokken”. Kiek bi-j: oelenwapper. |
NOFFELEG | dom, dwaas. “Hol ow neet zo noffeleg; i-j wet wal better”. “Noffeleg bunt de Grolsen neet”. |
NÖFFELEN | niet opletten, suffen. “Wat zit dén door te nöffelen! Hee venömp nens wat ter ezeg wodt”. |
NOKS | 1) “Ne noksen draej” – een plotselinge bocht in de weg. 2) “Ne noksen keer!” -een stugge, onvriendelijke man. 3) “’n Noks zeggen” – een grove uitspraak. “Dat vin ik maor ’n noks zeggen van ow”. |
NÖMMERAG | “’s Nömmerags”- in de (na)middag. “’s Nömmerags um twee uur wodden de schossteen van ’t fabriek op-eblaozene”. |
NOODRIEPE | 1) overrijp. “De peern wordt noodriepe a’w ze neet gauw plukt”. 2) “‘At ze noodriepe bunt, valt ze van de beume’, zeg i-j um an te geven dat de meeste vrouwleu at ze de darteg veurbi-j bunt heel geerne etrouwd wilt waenn”. |
NOORDERSTOF | fijn zand, meegevoerd door de noordenwind. “‘Noorderstof breg zunne in den hof’, zeg i-j um an te geven dat ter met noordenwind vake zunnu is”. |
NORF | 1) klein, misvormd exemplaar. “Nörve van appele”. 2) nurkse man. |
NOSSELDOOK | zakdoek. “I-j verleest owwen nosseldook |
NOSTEREG | slecht gehumeurd, mopperig. “Ne nosteregen keerl”. |
NOSTEREN | [uutspr: nostan] mopperen. “Hee vleukt en nostert godsbarmelek”. |
NOSTERPOT | aartsmopperaar. “Is ’t weer neet good, nosterpot?”. |
NOTJEN | “Met mekare notjen” – elkaar kritiseren, elkaar plagen. “Wat bu’j toch altied an ’t notjen met mekare”. |
NÖTTE | 1) noot. 2) “Ne olde nötte” – een vervelende, drammerige, oude vrouw. “Ik magge neet meer lusteren noor dee olde nötte”. |
NÖTTENBOOM | notenboom. “Nog ene kere zonne boezewind en dan kon onzen nöttenboom wal ’s dale gaon”. |
NUMMES | [Harv.] niemand. “In vrogger eeuwen gebroekten ze woorde, dee-t no nummes meer versteet”. |
NUREN | [uutspr.: nu-an] (gezegd van een koe) een zwellende uier krijgen in de draagtijd. “De koo dee nuurt al vlot; dee wodt gauw melk”. |
NUS, NUST | (vogel)nest. “’n Kieftennus met veer eiere kö’j better laoten liggen, want dee könt vebrod waenn”. 2) “’t Nus lig onder den boom” – de verkering is uit. |
NUSSELEN | nestelen. “De veugele nusselt al weer”. |
NUSTEKOT | jongste kind. “En dit is oos nustekot; kik e neet kregel?”. |